کوسه های ببرهای دریاها و دشمن غواصان نظامی

Shark

دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

Dr.RAHMAT SOKHANI

حتی دفعات حمله کوسه‌ها به انسانها هزاران بار کمتر از دفعات حمله انسان به کوسه‌هاست ! نخستین ثبت حمله کوسه به سال 1965 باز‌ می‌گردد. از آن سال تاکنون تعداد حملات ثبت شده در سراسر جهان به 40 تا 100 مورد در سال می‌رسد که بنا بر آمار درصد حملات کوسه‌ها در خلیج فارس در سال 2004 میلادی بین 0 تا 1 درصد بوده است.آسیبهای وارده بر فرد، نه تنها از طریق گاز گرفتن کوسه‌، بلکه از طریق برخورد با پوست آنها نیز ممکن است بوجود آید. پوست کوسه توسط ضمائم عاج مانند خیلی تیزی پوشیده شده که دندانک نامیده می‌شوند که توسط مراکز دندان مانندی محکم می‌گردند. برخورد با پوست کوسه می‌تواند منجر به خراشهای فراوان و عریض و خونریزی شدید می‌شود.انسان غذای انتخابی هیچ جانوری نیست. حتی کوسه‌هایی که به کوسه‌های آدمخوار معروف‌اند. اما بسیار اتفاق افتاده که کوسه‌ها، بخصوص کوسه‌ی سفید بزرگ، در آبهای ساحلی اقیانوسها به شناگران حمله کرده‌ است. جانورشناسان و رفتارشناسان جانوری بر این باورند که کوسه‌ها ذاتاً قصد حمله به موجودی به نام انسان را ندارند. بلکه این بدن فرد شناگر یا موج‌سوار است که بواسطه وضعیت شنا کردن یا شکل قرارگرفتن در آب باعث جذب کوسه‌ها می‌شود.کوسه‌ها به موجوداتی دوکی شکل گرایش دارند. گویی این فرم بدنی آنها را به یاد شیرماهی‌ها، سیل‌ها و فوک‌ها می‌اندازد. شناگری را تصور کنید که بر روی یک تخته شنا در سطح آب شناور است و دستها و پاهای او از لبه تخته در آب آویخته شده، حرکت می‌کنند. کوسه‌ای که از زیر به این شکل نگاه‌ می‌کند طبیعی است که آن را با یک شیر دریایی اشتباه بگیرد ! با این همه برخی از حملات کوسه با دانسته‌های جانورشناسی ما قابل توجیه نیست و به نظر می رسد جانور به عمد به انسان گرایش دارد.

رفتار های کوسه ماهی قبل از حمله به غواصان و شناگران:

رفتار بیشتر کوسه‌ها قبل از حمله تا اندازه ای قابل پیش بینی است. آماده شدن کوسه برای حمله با افزایش حرکت در شنا کردن شروع می‌شود، باله‌های سینه ای خود را برخلاف موقعیت آن در حالت عادی، پایین آورده، با شنا کردن در اطراف طعمه فاصله خود را با آن کاهش می‌دهد. به این معنی که کوسه در اطراف طعمه خود مسیری را بصورت دوایر متحدالمرکز طی‌ می‌کند و به تدریج خود را به هدف نزدیک می‌سازد. سپس با یک حمله ناگهانی مسیر دایره‌ای را شکسته به سمت مرکز دایره یا همان طعمه یورش می‌برد. تقریباً هیچ جانوری از چنین حمله‌ای جان سالم بدر نمی‌برد. کوسه‌ها سریعتر از هر شناگری هستند و با آنها باید با نهایت دقت و احتیاط رفتار نمود.  

نوع آسیب‌های غواصان نظامی ناشی از حمله کوسه‌ها:

همانگونه که اشاره شد دو نوع آسیب متوجه فرد مورد حمله قرار گرفته است. یکی ناشی از گاز گرفتن کوسه که می‌تواند کشنده باشد و دیگری ناشی از برخرود با پوست شاخی‌شده‌ی کوسه می‌باشد.گزش کوسه یا کوسه‌گرفتگی، جراحتی خاص است که به فرم و جنس منحصر به فرد دندانهای این جانور مروط می‌شود.کوسه در هر آرواره‌ی خود چندین ردیف دندان از جنس غضروف دارد که بطور دورانی گردیده، بجای هم قرار می‌گیرند. به این صورت که وقتی جانور بدن طعمه خود را گاز می‌گیرد برخی از این دندانهای از انتها شکسته و درون عضلات طعمه جا می‌مانند. سپس بعد از چند روز به تدریج دندانی که در زیر دندان افتاده قرار دارد، چرخیده و بالا می‌آید و بجای دندان افتاده قرار می‌گیرد.این فرم دندانها به کوسه کمک می‌کند که در کمترین زمان ممکن عضلات حرکتی طعمه خود را از کار بیندازد. وقنی قطعه‌ای نوک تیز و درشت مانند دندان کوسه‌ی سفید در عضله‌ای شکسته باشد، کوچکترین انقباض آن عضله درد شدیدی را در پی خواهد داشت و عملاً عضله را بی‌حرکت می‌کند.از سوی دیگر بر اساس جراحتی که در بدن مصدومان ایجاد شده می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که آرواره‌های کوسه در ناحیه‌ی انتهایی از قدرت و توان بیشتری برخوردار است و جانور سعی می‌کند طعمه را طوری بگیرد که کاملاً بدن طعمه به درون دهان او وارد شود و دندانهای انتهایی به بدن طعمه بنشینند. 

 درمان و امداد اولیه غواصان نظامی در آسیبهای ناشی از حمله کوسه ها:

1-گاز گرفتن کوسه ممکن است منجر به خونریزی زیاد و صدمات بافتی شود. برای جلو گیری از خونریزی باید توسط نوار پانسمان بزرگ و با فشار آنرا باندپیچی کنیم. جراحات را با لایه‌هایی از پارچه فشرده که بهتر است نوار پانسمان باشد می‌پوشانیم، حتی برای راحتی می‌توانیم از لباسها و حوله‌ها استفاده کنیم. بعد زخم را با باند پانسمان، لباس پاره، حوله‌ها یا ملافه‌ها بپوشانیم و ثابت نگهداریم. با فشار مستقیم روی نقاط فشار می‌توانیم تا حدود زیادی خونریزیهای جدی و خطرناک را کنترل کنیم. نقاط فشار عمده عبارتند از : در دست محل ضربان سرخرگ ساعدی در ساعد بالای آرنج زیر ماهیچه دو سر بازو (سرخرگ بازویی ) و در موقع خونریزی در پا با پاشنه یا کف دست یا نوک انگشت روی ناحیه کشاله ران (سرخرگ فمورال ).هنگامی که نتوانستیم خونریزی را با فشار مستقیم یا فشار نقطه ای کنترل کنیم به یک تورنیکت یا لیگاتور نیاز داریم تا بتوانیم جان قربانی را نجات بدهیم، اگر چه ممکن است که عضوی از بدن خود را از دست بدهد. تورنیکتها فقط به عنوان آخرین چاره به کار می‌روند و در تولید فشار کافی برای کنترل خونریزی به کار می‌روند. رگبندها را جابجا نکنید، آنها باید در بیمارستان و فقط توسط پزشک خارج شوند.شل کردن تورنیکت ممکن است با آزادسازی توکسین از عضو صدمه دیده به داخل سیستم گردش بدن باعث ایجاد شوک شود، که این باعث می‌شود خونریزی به خوبی ادامه داشته باشد

2-برای درمان شوک بیمار باید روی زمین دراز کشیده و پاهای خود را بالا نگهدارد

3- اگر پرسنل پزشکی آماده باشند، درمان را با تزریق درون رگی (IV) لاکتات رینگر یا سالین نرمال آغاز می‌کنند. اگر خون از دست رفته زیاد باشد عمل تزریق باید دوباره تکرار شود. رنگ بیمار، نبض و فشار خون او می‌تواند در جهت دانستن مقدار مایع مورد نیاز مورد استفاده قرار بگیرد. مجرای تنفسی را باز نگه می‌داریم تا بتوانیم به موقع اکسیژن رسانی بکنیم. مایعات را از راه دهان نمی دهیم. اگر وضعیت قلبی بیمار متعادل باشد، استفاده از مسکن ها در دوز پایین می‌تواند در کاهش درد بیمار موثر باشد. به دلیل استفاده از مسکن ها علائم وقفه تنفسی رامورد بررسی و توجه قرار می‌دهیم

4- در مراحل اولیه امداد باید به مجاری تنفسی، تنفس و جریان خون توجه داشت. بررسی کامل را در مورد شوکهای متعدد انجام می‌دهیم

5-ممکن است که قربانی را به زودی به اتاق ویژه پزشکی منتقل کنند، بنابراین بیمار را آماده می‌کنیم

6-برای حمل عضو جدا شده، آنرا در باند می‌پیچیم، با آب نمک آنرا خیس می‌کنیم، در کیف پلاستیکی قرار می‌دهیم و سرد می‌کنیم، ا لبته نه در تماس مستقیم با یخ. عضو جدا شده را با بیمار حمل می‌کنیم

7-بزودی در یک بیمارستان یا محیط کنترل شده تمیز کردن جراحات، ممکن می‌شود. چون دندان های کوسه از غضروف ساخته شده و استخوانی نیست ممکن است با اشعهX آشکار نشود. برای خارج کردن دندانهای آن باید از عمل جراحی استفاده کرد

8-نتایج اشعه X در مورد آسیب های شدید به استخوان در اثر له یا خرد شدن آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صدمات شدید ناشی از بریدگی، به دلیل آزاد شدن میوگلوبین از ماهیچه صدمه دیده ،ممکن است به علت بیماری شدید، کلیه‌ها از کار بیافتند و ادرار به رنگ خاکستری تیره درآید

9-برای درمان تتانوس ،توکسوئید تتانوس را به مقدار 5/0 میلی متر به صورت تزریق درون ماهیچه‌ای (IM) و ایمونوگلوبولین تتانوس را به مقدار 250 تا 400 واحد و به صورت تزریق درون ماهیچه ای تجویز کنید

10-ممکن است جراحات قبل از اینکه از آنتی‌بیوتیک استفاده کنیم توسط موجودات هوازی و بی هوازی آلوده شده باشد. آلودگی های ثانویه توسط گونه‌های کلستریدم و ویبرو به طور مکرر گزارش شده است.11-بازسازی های حساس مانند جراحی، عمل جراحی جدید و درمان کمکی با اکسیژن هیپرباریک، اکسیژن رسانی به بافتهایی را که به آن لازم دارند افزایش می‌دهد.12-در صورت کاهش غیر منتظره در وضع هوشی یا دیگر علائم عصبی و نشانه‌های ظاهر شده در حمله کوسه طی غواصی، در صورت امکان افزایش یا کاهش فشار سرخرگی را بررسی کنید.

http://marinemedicine.blogfa.com

http://www.rs272.com/
http://divers.blogfa.com/

http://marinemedicine.blogfa.com

http://rs272.tarlog.com/

http://rs1362.blogdoon.com/

http://rs272.persianblog.ir/

http://www.sahand272.blogfa.com/

http://www.rs272.com/

WEST AZERBAIJAN  URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI