درمان مصدومین شیمیایی در بحران
نویسندگان : دکتر مصطفی قانعی – دکتر امیرسادات افسری
هرگاه دشمن از عوامل شیمیایی استفاده کرد، فعالیت های از قبیل اطلاع رسانی، هشدار دادن، مراقبت های پزشکی و رفع آلودگی از مجروحان آلوده توسط یک ستاد خاص کنترل و رهبری می شود. هدف و منظور نهایی از این عمل تهیه و تدارک فوری ترین و موثرترین هشدار بدون ایجاد آلودگی توسط مجروحان آلوده در میان پرسنل هشدار دهنده و گروه پزشکی کنترل کننده می باشد.
اولین کمک و مساعدتی که لازم است در منطقه عملیاتی در طول مدت مراقبتهای پزشکی انجام بگیرد انتقال مجروحان به منطقه امن میباشد که این کار با توجه به سرعت دستگاههای حفاظتی جهت انتقال و نیز رعایت اصول حفاظتی در مناطقی که تجهیزات ایمنی از قبیل ماسک و لباس های محافظتی موجود نباشد انجام می گیرد. از طرف دیگر پرسنل مراقب بایستی از تجهیزات حفاظتی از قبیل ماسک و … استفاده کنند زیرا این کار باعث بالا رفتن کارآیی آنها می شود. حفظ جان افراد و رسیدن به نتیجه مطلوب مستلزم مراقبت های پزشکی و وجود سرعت کافی در بروز عکس العمل ها می باشد.

A. اقدامات پیشگیری کننده در طول زمانی که دشمن از یک یا چندین عامل استفاده می کنند شامل موارد ذیل می باشد :
1. شناسایی و گزارش پیوسته عوامل شیمیایی
2. رهبری و هدایت فرماندهان جهت بالا بردن میزان بازده کارایی
3. اقدامات نخستین جهت پیشگیری های مستقیم
4. اجرای هشدارهای ایمنی و مراقبت های پزشکی در مورد مجروحان
5. حفاظت انفرادی و جمعی که شامل پناهگاههای شیمیایی نیز می باشد.

B. اقدامات پیشگیرانه (قبل از اجرای حمله)
1. شناسایی و گزارش آلودگی ها و اثرات شیمیایی
2. کنترل آلودگی (جلوگیری، محدود کردن، کاهش سرعت انتشار)
3. تخمین و برآورد خطرات و کنترل آنها
4. شناسایی اثرات وارده بر گیاهان، کنترل و گزارش عناصر آن
5. تمهیدات پزشکی، مراقبت های پزشکی و تخلیه مجروحان شیمیایی
6. پوشش مناسب مجروحان
7. نظارت بر نحوه کار مراکز رفع آلوده کننده مجروحان
8. تجهیز شدن جهت انجام حمله هایی که در آینده باید انجام بگیرد
 C. اهداف مراقبت های پزشکی در مورد مجروحان شیمیایی شامل :
1. حداقل کردن میزان تلفات ناشی از عوامل شیمیایی
2. کنترل و کاهش سرعت آلودگی های شیمیایی

برای اجرای این مقاصد و نیز عملیات رفع آلودگی به تعداد 20 تا 30 نفر جهت پشتیبانی از مناطق مربوطه نیازمندیم. مهمترین و حیاتی ترین مراقبتی که برای مجروحان شیمیایی می توان انجام داد مراقبت های است که باید در دقایق نخستین انجام گیرد. این اعمال از طرف پرسنل پزشکی انجام نمی گیرد بلکه توسط خود شخص باید انجام گیرد.
عامل زدایی یا به عبارت دیگر زدودن و پاک کردن عامل از روی مناطقی از بدن که با عامل در تماس بوده اند در کمترین زمان ممکنه می تواند بسیار مهم و حیاتی باشد.

منطقه دریافت کننده تلفات: هر منطقه ای که در آن تلفات و مجروحان دیده شوند منطقه دریافت کننده تلفات نامیده می شود. که در بر گیرنده مناطق پاک و آلوده می باشد که توسط یک خط جدا کننده نسبتاً کامل به نام هات لاین جدا می شود این خط جدا کننده نبایستی از بین تجهیزات، لباسها و مجروحان آلوده عبور کند.

نقطه ورودی : نقطه ورودی یکی از نقاط تقسیم بندی شده واقع در منطقه ای است که مجروحان به آن نقطه انتقال داده می شوند. آمبولانس مجروحان را در آن نقطه تخلیه نموده و مجروحان اورژانسی را به آن نقطه معرفی می کنند.

ایستگاه ارزیابی سیستم خدمات درمانی : ستاد ارزیابی سیستم خدمات درمانی هر یک از مجروحان را در 1 تا 4 گروه دسته بندی می کند :
1. فوری (اورژانسی)
2. سرپایی
3. درمان با تأخیر
4. بستری

ایستگاه درمان اضطراری: ایستگاه درمان اضطراری آن دسته از مراقبت های پزشکی است که برای انسان حیاتی می باشد. مدت متعارف این گروه خدمات درمانی 10 تا 20 دقیقه می باشد.

منطقه رفع آلودگی : در اولین رده از مراقبت های پزشکی تعداد کارکنان کم بوده و پرسنل متخصص جهت رفع آلودگی مجروحان در دسترس نمی باشند. کارکنان بخشهای حمایت کننده بایستی به این منظور و هدف اختصاصی داده شده و توانایی مراقبت از مجروحان را برای کلیه افراد مراقبت کننده فراهم آورند.

منطقه درمانی تمیز : ظرفیت و مقدار مراقبت مجروحان عمدتاً از رده های پایین تا بالا افزایش
می یابد. در ایستگاه کمک های اولیه گردان معمولاً یک پزشکیار یا پزشک و یا هر دو همراه چند انترن وجود دارد.
در رده های بالاتر منطقه درمانی در یک سرپناه حفاظتی قرار می گیرد که این منطقه باید حداقل در مسیر 100 متری جهت باد بالا قرار داشته باشد. 

http://www.congress.basijmed.com/books/1st/abstract/index.html