بررسی میزان ضایعات صاعقه
نویسنده : فاطمه یوسف زاده اسمردی
از سال 1990 تا 1999 تقریباً 2 میلیارد نفر دچار بلایای طبیعی شده اند . بلایای طبیعی جوامع فقیر را به مراتب بیشتر از دیگران تهدید می کنند . بیش از 90 درصد مرگ های ناشی از بلایا ی طبیعی در کشور های توسعه نیافته اتفاق می افتد . 41 نوع بلایای طبیعی در دنیا وجود دارد که غیرقابل پیش بینی و پیشگیری است و 29 نوع آن در ایران بوقوع می پیوندد . هر ساله هزار نفر در کشور دچار برق گرفتگی و تعدادی نیز دچار صاعقه می شوند، میزان مرگ و میر آنها در آمریکا حدود 20 % بوده و بنظر میرسد در ایران ، بدلایل عدیده ای این مقدار بیشتر باشد .برق گرفتگی یا جریان الکتریکی برحسب ولتاژ به دو نوع ولتاژ بالا ( اختلاف پتانسیل بیش از 1000 ولت ) و ولتاژ کم ( اختلاف پتانسیل کمتر از 1000 ولت ) تقسیم می شود که دارای اثرات متفاوتی در بدن هستند و شدت ضایعات ایجاد شده توسط جریان الکتریکی رابطه مستقیمی با شدت جریان ، ولتاژ و نوع جریان الکتریکی دارد ، بطوری که عبور جریان از نرونهای محیطی با شدت 3 میلی آمپر موجب احساس سوزش و با 12 - 10 میلی آمپر موجب احساس درد می شود . و در مورد عضلات ، عبور جریان با شدت 5 میلی آمپر موجب انقباض و با 1000 - 100 میلی آمپر موجب انقباض شدید عضلات تنفسی و ایست تنفسی و در قلب موجب فیبریلاسیون بطنی شده و با عبور جریان 10 آمپر از قلب امکان بروز هر نوع آریتمی از جمله آسیستول وجود دارد. مهمترین و شایعترین ضایعه حاصل از صدمات الکتریکی ضایعات نورولوژیک با میزان شیوع نسبی 46% می باشد ، میزان عوارض قلبی 20% ، اسکار پوست و محدودیت حرکتی و عضلانی-اسکلتی 4% ، sepsis 6 % ، عوارض چشمی تقریباً 5% و عوارض ریوی وکلیوی 5/2% گزارش شده است در اثر برخورد ذرات آب یک جبهه گرم به ذرات یخ یک جبهه سرد ، یک الکتریسته ساکن بوجود می آید که نسبت به زمین دارای بار الکتریکی منفی بوده و در صورتی که فاصله منبع جریان الکتریکی نسبتاً نزدیک به سطح زمین باشد صاعقه بروز می کند که دارای ولتاژی بین 10 میلیون تا 2 بیلیون ولت و از نوع DC است . در صاعقه شایعترین علت مرگ در این افراد ایست تنفسی است . بیش از 50% قربانیان صاعقه دچار پارگی پرده صماخ می شوند ، در صدمات صاعقه آریتمی های قلبی به صورت آسیستول بوده و سوختگی اغلب بصورت سطحی می باشد . علت مرگ در دقایق اول در صاعقه ایست تنفسی و در برق گرفتگی ایست قلبی می باشد . آشنایی با اقدامات لازم در هنگام وقوع صاعقه و یا برق گرفتگی و همچنین آموزش های ویژه در خصوص روشهای مقابله و کمکهای اولیه به مردم در این موارد موجب کاهش صدمات و عوارض ناشی از وقوع این حوادث در جامعه می گردد در این مقاله به روشهای مقابله ، کمک های اولیه و تدابیر درمانی در هنگام صاعقه و برق گرفتگی اشاره خواهد شد. از آنجایی که بیشتر افراد در طول زندگیشان در معرض یک حادثه استرس زا قرار گرفته اند وانجمن اختلالات استرسی آمریکا ( ADAA ) باعث ترقی تشخیص و درمان اولیه اختلالات ناشی از استرس شده و این انجمن فعالیت خود را برای بهبود سطح زندگی افرادی که از حوادث تکان دهنده (evenE Traumatic ) متاثر شده اند متمرکز نموده است، بنابراین لزوم تشکیل کمیته اختلالات استرسی در کشور توصیه می گردد .